Rozemarijn is een veelzijdige kruid- en houtachtige plant afkomstig uit Zuid-Europa. Het is een winterharde en groenblijvende heester die met de juiste verzorging een omvang van 1,5 meter bereikt. In een gematigd zeeklimaat, zoals we die in Nederland en België hebben, bloeit de plant van april tot juni en groeien er prachtige lila-paarse bloemetjes.
Daarnaast heeft de rozemarijn plant een culinaire, aromatische en medicinale waarde. Het wordt als ingrediënt bij vleeswaren, salades en sauzen toegevoegd, in badkamer producten verwerkt, of medicinaal gebruikt om de bloedsomloop te stimuleren. Er zijn ook voordelen voor het kweken van je eigen rozemarijn:
- Geldbesparing: één potje gedroogde rozemarijn van 32 gram kost €2,92 bij de Albert Heijn
- Gezondheid: zelfgekweekte rozemarijn is niet bewerkt met chemische bestrijdingsmiddelen
- Ontspanning: tuinieren en even buiten uitwaaien geeft rust en ontspanning
Hoe moet je rozemarijn kweken?
Nieuwsgierig hoe je rozemarijn kweekt? Doorloop de volgende stappen:
- Koop rozemarijn zaden, vezel pot en wat turfstrooisel en perliet
- Zaai een paar zaadjes (lage kiemkracht) verspreid op ongeveer 1 cm diepte
- Na 4 tot 8 weken ontkiemen de zaadjes en plaats je ze op een zonnige plek
- Stekjes van 10 cm uitplanten in leemachtige, droge en zanderige grond
- Zorg voor een pH-waarde van ≈6 en houd een plantafstand van 50 cm
- Alleen water geven als de rozemarijn toppen slap gaan hangen
- Een volgroeide rozemarijn kun je de hele zomer oogsten
Rozemarijn zaaien
Rozemarijn zaden kun je op twee manieren zaaien: in de grond of op een hydrocultuur systeem. Bij laatstgenoemde ontkiemen de zaadjes op steenwol kubussen, en verspeen je ze na ongeveer 1 tot 2 weken. Toch hebben wij de voorkeur om rozemarijn op natuurlijke wijze in de grond te zaaien. Kies een waterdoorlatende bodem met turfstrooisel en wat extra perliet.
Het opkweken van rozemarijn uit zaadjes is niet makkelijk omdat het zaad een lage kiemkracht heeft. Hoewel sommige zaadsoorten uit Amerika een betere kiemkracht hebben, moet je doorgaans toch nog 4 tot 8 weken wachten. Overweeg daarom om direct een rozemarijn plant te kopen, zodat je ook sneller kunt beginnen met oogsten.
Rozemarijn verzorgen
Zodra de stekjes een lengte van 10 cm bereiken kun je ze verspenen of uitplanten. Rozemarijn is een mediterraanse plant die een leemachtige, droge en zanderige grond wilt. Verder heeft de plant een voorkeur voor veel warmte- en zonlicht. Hierdoor is het kweken van rozemarijn in het Nederlandse en Belgische zeeklimaat een absolute uitdaging.
Je kunt de plant daarom het beste in de lente of zomer uitplanten of buitenzetten. Overweeg een kweekkastje waarbij je een temperatuur van ongeveer 25°C kan creëren, en waarbij het ’s nachts afkoelt tot een temperatuur van 18°C. Verder houdt de plant van een luchtvochtigheid van 75%.
Rozemarijn stekken
Rozemarijn kun je stekken door een zijtakje van de hoofdtak af te scheuren zodat je ook een reepje van de hoofdtak meeneemt. Plaats het stekje in vochtige en leemachtige bodem nadat je de onderkant in stekpoeder hebt gedipt. Verwijder de blaadjes aan de onderkant en plaats het stekje in stekgrond.
Rozemarijn oogsten
In principe kun je in de zomerperiode, na ongeveer 8 tot 12 weken sinds het uitplanten, al wat oogsten. Echter, de rozemarijn plant is een van de meest langzaam groeiende kruiden, en daarom is het verstandig om pas in het tweede jaar te beginnen met oogsten. Zo krijg je een gezonde en sterke plant die makkelijk de winter doorkomt.
Veelgestelde vragen
Ontkiemen en zaaien
Wanneer ontkiemen de zaadjes?
Na ongeveer 4 tot 8 weken zullen de zaadjes ontkiemen.
Verzorgen en onderhouden
Hoe moet je rozemarijn verzorgen?
De rozemarijn houdt van een luchtige, droge bodem met lage pH-waarde. Voor laatstgenoemde kun je een handje kalk (krijt) fijnmalen en toevoegen in de bodem. De grond bestaat idealiter uit een mengsel van 78% tuin- en 20% zandgrond. De overige 2% is dan kalkgrond. De ideale standplaats is een plek in de zon en waterdoorlatende bodem. Als je een rozemarijn in een pot kweekt, moet je zorgen voor een kiezelachtige bodem zodat het water goed wegloopt.
Is rozemarijn bestand tegen Nederlandse winters?
Rozemarijn kan amper groeien bij strenge vorst met temperaturen onder de -10°C. In de praktijk blijkt de rozemarijn dergelijke omstandigheden wel te kunnen overleven maar zit het gevaar voornamelijk in de combinatie van een te vochtige, koude en kleiachtige bodem. Over het algemeen staat de rozemarijn wel bekend om een vorstgevoelige plant die bescherming nodig heeft om te overwinteren.
Snoeien en oogsten
Hoe moet je een rozemarijn snoeien?
Na de bloei kun je de takken voor ongeveer 1/3 deel snoeien. Let op: snoei niet de droge en kale stukken. Na de winter kun je eventueel dode en dorre takken wegsnoeien.
Wanneer kun je rozemarijn oogsten?
Rozemarijn behoort tot de meest langzaam groeiende kruiden. Hierdoor kun je pas na twee jaar structureel beginnen met oogsten. Wil je dit proces versnellen? Dan kun je rozemarijn het beste stekken!
Waarom is mijn rozemarijn slap?
Als de toppen van je rozemarijn slap hangen, moet je ze direct water geven.
Ziekte en ongedierte
Mijn rozemarijn wordt bruin, wat nu?
Als de bladeren van je rozemarijn bruin worden, dan krijgt de plant waarschijnlijk te weinig zonlicht of teveel warmte.
Waarom zijn de takken van mijn rozemarijn zo kaal?
Een rozemarijn op leeftijd kan aan de onderkant nogal kale en houtige takken krijgen. Dit proces kun je enkel vertragen door het snoeien en algehele verzorging goed bij te houden.
Waarom heeft mijn rozemarijn last van witte schuimplekjes?
Dan heeft je plant last van schuimcicade. Dit is een beestje dat het plantensap uit (veelal) kruiden en houtachtige gewassen zuigt waardoor de planten vervormen en/of slap gaan hangen. Koop een bestrijdingsmiddel of bestrijd ze met een harde waterstraal.
Overige vragen
Hoe moet je rozemarijn drogen?
Hang de stekjes ondersteboven aan een droogrek in een donkere ruimte met lage luchtvochtigheid.
Waar kun je rozemarijn plant- en zaadjes kopen?
Rozemarijn plant- en zaadjes kun je bij verschillende tuincentra kopen waaronder de Intratuin of Tuincentrum Het Oosten. Je kunt ze ook online bestellen bij diverse webwinkels.
Wendy says
Bedankt voor de uitgebreide info. Toch nog m vraag: bedoel je met oogsten de blaadjes loshalen van de stengel? Groeien er dan weer nieuwe blaadjes aan? Of bedoel je met oogsten n stukje van de tak eraf halen?
Bedankt alvast!
Ben says
Vraag: als er bloemen aan komen, is het dan nog geschikt om mee te koken?